Met enige regelmaat krijg ik vragen van mensen die een reel zoeken voor een bepaalde visserij. Er zijn heel wat verschillende reels in de handel van traag tot snel, van groot tot klein, rond of plat. Wat zijn nu eigenlijk de zaken om op te letten bij het aanschaffen van een reel?
Tekst en foto’s: Frans Oomen
Laat ik beginnen dat mijn kennis van reels zich voornamelijk beperkt tot de reels van Abu Garcia. Er zijn natuurlijk nog veel meer merken maar de principes die voor dit merk op gaan gelden natuurlijk ook voor Shimano, Daiwa en alle andere merken.
Links of rechtshandig
Goed om even te weten is dat er linkshandige en rechtshandige reels zijn. Doorgaans bevinden zich in een serie reels van een fabrikant zowel modellen waar de slinger links zit en modellen waar de slinger rechts zit. De meeste reels in de handel zijn nog altijd rechtshandige reels. Bepaalde merken hebben niet eens linkshandige reels. In de VS bv zie je het maar heel weinig voorkomen dat met met een linkshandige reel vist. Gelukkig voor ons zie je er steeds meer op de markt komen. Let bij de aanschaf van een reel even op het type nummer. Bij ABU en Shimano eindigen de typenummers van reels die linkshandig zijn op een 1, bv de C3 6501 of de Calcutta CT 301 en bij Daiwa eindigen de typenummers op een L als het om linkshandige modellen gaat. Belangrijk ook voor als je onderdelen zelf wilt vervangen. Linkshandige reels bevatten andere onderdelen dan rechtshandige!
Plat of rond?
Hier kan ik eigenlijk heel kort over zijn. Het is voornamelijk een persoonlijke voorkeur. Laten we beginnen met de platte modellen, de zgn druppelreels. Je hebt ze in allerlei uitvoeringen, snel of traag en groot of klein en alles er tussen in.
Voor het verticaal vissen gebruik ik een kleine druppelreel. Gebruikelijk staat hier iets van 6/00 gevlochten lijn op. De reden dat ik hier voor een druppel reel ga is dat dit wat lichter in gewicht is. Je houdt de reel wat van je af waardoor je na verloop van tijd verzuring krijgt in je arm. Ik heb het met een ronde reel geprobeerd maar dit is toch echt erg lastig om dat die in de regel wat zwaarder zijn. Ook ergonomisch is het gebruik van een druppelreel aan te raden. Hij valt wat beter in je hand.
Op mijn lichtere baitcasters gebruik ik als ik op baars vis ook graag een kleine druppelreel. Dit is bij mij dezelfde als op mijn verticaal hengel met een iets dikkere lijn. Een ronde reel kun je hier net zo goed gebruiken als een platte maar lichte kunstaasjes werp je iets beter met een druppel reeltje is mijn ervaring. Het is maar wat je zelf het prettigst vind. Wel zet ik er een wat dikkere lijn op.
Op mijn zwaardere hengels staan in de regel ronde reels. Voor het hele zware werk (kom ik zo op) gebruik ik wel eens een grote druppel reel. Maar net zo vaak een oude 5001C of zelfs een hele grote 7001. Er zijn meer zware ronde reels in de handel dan dat er druppelreels zijn. Wel komen er steeds meer sterkere druppelreels bij wat ik persoonlijk een goede ontwikkeling vind.
Voor het trollen maakt het niet uit als het om de hengel in de steun gaat. Kunstaas over boord, hengel in de steun en de reel op de ratel. Meer is het niet. Werpend vissen is een ander verhaal. Ook hier komt ergonomie om de hoek kijken. Voor sommige (ik dus) is het geen enkel probleem om een hele dag met een Abu 7001 te werpen. Ik ben begonnen met een Abu C3 6501 voor het werpen met jerkbaits. Je kan dus zeggen dat ik wat gewend ben. Andere hebben hier beduidend meer moeite mee. Het is een beetje wat je gewent bent. Wil je de overstap maken van licht naar zwaar bedenk dan dat het nemen van een tussenstap wellicht beter is dan direct op groot en grof materiaal over te stappen.
Tenslotte de vrijloop van een reel. Druppelreels zijn allemaal uitgerust met een zgn thumb bar release. Het plaatje wat de indrukt om de reel vrij te laten lopen en waarmee je duim direct op je spoel ligt om te kunnen werpen. Sommige ronde reels zijn hiermee ook uitgerust. Denk aan de Calcutta’s van Shimano, de Records van Abu en de Daiwa Luna’s. Echte werpreels dus. Zit er een release op de zijschilden van je reel dan is het lastiger werpen. Voor de werking maakt het niets uit. Ook hier weer: het is maar wat je gewend bent.
Traag of snel?
Hier komt er een stukje techniek aan te pas. De inhaal snelheid van een reel wordt bepaald door de overbrenging van de tandwielen op de slinger naar die van de spoel. Hoe groter het verschil in aantal tandjes op de tandwielen van beide delen, des te groter is de inhaal snelheid. We noemen dat overbrengingsverhouding.
Een overbrengingsverhouding kan bijvoorbeeld zijn 5.0:1 dat wil zeggen dat bij 1 omwenteling van de slinger de spoel 5 omwentelingen maakt. Meestal staat het wel ergens op de reel of de verpakking gedrukt.
Veel voorkomende overbrengingsverhoudingen zijn:
4.1:1 -zeer traag
4.6:1 -traag
5.0:1 -middel
5.3:1 -normaal
6.4:1 -snel
7.1:1 -zeer snel
De trage reels gebruiken we voor het zware werk. Denk maar eens aan de versnelling van een auto, op het moment dat er echt kracht geleverd moet worden doen we dat in een lage versnelling. Reels voor bijvoorbeeld het werpen met kunstaas zoals spinnerbaits en grote bucktails (cowgirls!) doe je het best met een trage reel. De vertanding van zo’n reel is vaak wat grover en dat maakt dat je de boel langer heel houd. Een vismaat van me heeft me ooit zijn (snelle) reel laten zien na een seizoen met spinnerbaits gevist te hebben en daarvan hadden de tandwielen behoorlijk wat geleden.
De echt snelle jongens zijn doorgaans de kleine druppelreels. Sneller en daarmee uitstekend geschikt voor het lichtere werk zoals vissen met kleine plugjes en oppervlakte aasjes. Vooral in de blackbass visserij kom je deze reels tegen.
Op een trage reel voor het zware werk gebruik ik altijd een reel met een zgn “power handle”. Dit is een wat grovere knop op de slinger waarmee je comfortabeler in kunt draaien. Het is zelfs zo dat ik dit op vrijwel al mijn reels heb staan, met uitzondering van de kleinste reeltjes. Mijn handen zijn groot heb ik me laten vertellen.
Waar zetten we welke reel in?
Nu we de begrippen kennen is het eens tijd om de visserijen per stuk te bekijken. Ik zal me in eerste instantie beperken tot de visserij op snoek aangezien ik dat het meest doe. Zoals gezegd heeft dit voornamelijk betrekking op de reels van Abu maar met de kennis van de overbrengingen kun je daar makkelijk een tegenhanger voor vinden bij de andere fabrikanten.
Jerkbaitvissen
Laten we beginnen met zo’n beetje de populairste vorm van vissen op snoek van dit moment nl. het jerkbaitvissen. Veel mensen stellen dat dit een zware visserij is. Dikke lijnen en zware tot zeer zware hengels worden idd gebruikt voor deze visserij. Toch is het binnen vissen van een jerkbait niet bepaald zwaar te noemen. Ik heb een karrenvracht aan jerkbaits en op een enkel heel apart geval na zit er niets bij waar een reel moeite mee zou hebben om binnen te vissen. Het wegzetten van een flinke blok hout of plastic heeft wel zijn effect op de reel (daarover later meer bij groot rubber). Op het moment dat je de tik uitdeelt neem je doorgaans geen lijn op. Pas na dat je je hengel stil hebt ga je meestal de slappe lijn opdraaien. Die tik is dus het enige tijdens het vissen dat de reel voor zijn kiezen krijgt.
Qua inhaal snelheid zou ik niet lager gaan dan 5.3:1 voor de grote jerkbaits en een 6.4:1 voor de kleinere modellen. Sneller wordt al snel te kwetsbaar en je kan er veel minder disciplines mee aan. Met een tragere reel heb je te veel tijd nodig om na elke slag of tik je slack op te draaien. Bij gliders valt het nog wel mee maar bij jerkbaits waarbij je wat langer door moet halen zoals een Suick of Sandcat moet je veel slack op draaien waardoor je contact verliest met je jerkbait. Ook hybrides vissen ik en mijn vismaten meestal met een iets langere haal van de hengel en dus met een reel die de lijn snel genoeg opspoelt. Het is zaak om de weinige slack die je in de lijn hebt zo klein mogelijk te houden omdat je anders veel kans hebt om een aanbeet te missen.
Voor de polder visserij met kleinere jerkbaitjes (zeg tot een cm of 10 á 12), toadjes en kleine polder pluggen vis ik met een kleine ronde reel. Iets sneller en hij past perfect op een lichte baitcaster. Vlak dit ook in het vroege voorjaar niet uit als je bijvoorbeeld in Zweden aan de gang gaat. Maar al te vaak is het met kleine swimbaits en jerkbaitjes te doen. Een kleine druppelreel kan ook maar let goed op de snelheid.
Groot rubber
Mijn favoriete visserij in het najaar en de winter! Hiervoor is, net als bij jerbaits de weerstand van het kunstaas in het water niet zo groot. Het wegzetten is echter een heel ander verhaal. Met een bonk rubber van 150 gram of meer onder je hengel is het vrij zetten van een reel voor aanvang van de worp een handeling die veel kracht kost. Al dat gewicht dat aan je hengel hangt maakt dat er veel druk op de as en de tandwielen komt te staan. Het vrijzetten van de reel gaat gepaard met veel meer wrijving wat weer slijtage als gevolg heeft.
Wil je je reel langer heel houden, zet hem dan in zijn vrij als het kunstaas nog in het water hangt. De opwaartse druk heft de druk op de as behoorlijk op en het geheel gaat langer mee. Ook goed om volgers met een figure eight te verzilveren overigens! Wat ook kan is met je duim de spoel wat terug trekken voordat je de vrijloop in drukt.
Qua snelheden van reels? Ik zou weer niet sneller gaan dan 5.3:1 waarbij ik 5.0:1 het meest allround vind. In de winter kan het lonend zijn om nog trager te gaan vissen. Een Toro Winch of, nog trager, de ABU 7001 gebruik ik dan graag om mijn shads niet te snel te vissen en ze lekker diep te houden. Die 7001 heeft wel weer een lekker grote spoel dus je neemt stiekem best wel wat lijn in.
Qua namen moet je onder andere denken aan de Abu Inshore (ronde versie), de Shimano Calcutta’s en de Daiwa Lexa. Van deze laatste zijn er meerdere varianten dus kijk wel dat je de juiste snelheid neemt. Nog niet te krijgen op de Nederlandse markt volgens mij maar ik heb hem al vast gehad en ben behoorlijk onder de indruk van deze kleine krachtpatser.
Volgende week deel 2 hier op Roofvisweb!
Voor vragen over reels, reageer in het Roofviswebforum of stuur even een PM berichtje!
Frans oomen