Op 15 januari van dit jaar begon ik op Roofvisweb met het eerste artikel over zieke en gezonde, mooie en lelijke, kleine en grote maar vooral anders dan andere snoeken. De poldersloten waren bedekt met een laag ijs en schrijven over een ander deel van mijn hobby snoek was een mooi alternatief. Ik had op dat moment dat ik over de andere familieleden en kruisingen van Esox lucius schreef geen flauw idee dat het 14 afleveringen zouden worden. En nog minder kwam het in mijn hoofd op dat deze laatste aflevering zou gaan over de wetenschappelijke bevestiging dat er een nieuw Esox familielid “ontdekt” is.
Vanaf vrijdag 24-05-2013 verschijnt er wekelijks een nieuwe serie van Jan Eggers “100 jaar snoeken in Nederland” hier op Roofvisweb.nl, mis het niet!
Tekst en foto’s: Jan Eggers
Ik kreeg 11 pagina’s taaie kost van Frank van Vliet.
Het leukste aspect van deze artikelen vind ik de respons en communicatie met de lezers, jullie dus. Ik heb heel wat mailtjes, met en zonder foto’s, met opmerkingen over mogelijke oorzaken waarom bepaalde snoeken anders dan anders zijn ontvangen, mijn dank daarvoor. Ook reageerde men op het Roofvisweb Forum en kreeg ik het idee dat dergelijke artikelen positief ontvangen worden en ik samen met jullie op zoek zal gaan naar nieuwe onderwerpen.
Op een gegeven moment stuurde Frank van Vliet me een mailtje met daarin een verwijzing naar een link van wel 70 tekens. Hij vond deze 11 pagina’s wetenschappelijke informatie, en ook nog eens in heel kleine letters en in het Engels, veel te zware kost maar vermoedde dat ik het wel interessant zou vinden. Klopt! Het ging over “Molecular and Phenotypic Evidence of a New Species of Genus Esox: The Southern Pike, Esox flaviae”. Kort gezegd het bewijs dat er een nieuw lid van de snoek gevonden is die de naam Esox flaviae gekregen heeft.
Zeer interessant nieuws voor me want ik wist dat men met o.a. een DNA onderzoek bezig was om te bepalen of die Italiaanse snoeken met een heel andere tekening, ze lijken op tiger muskies, ook echt een andere soort zijn. Het is niet zo dat alle snoeken in vooral Noord-Italië anders getekend zijn dan onze eigen Esox lucius. Zo’n 20 jaar geleden schreef ik artikelen voor de Italiaanse bladen Pesca-In en Pescare en had ik veel goede snoekvrienden in Bergamo, Padua. Brescia en Iseo. Die kwamen regelmatig hier snoeken, gingen mee naar Canada en ik werd uitgenodigd bij hen te vissen en zelfs lezingen voor de grote visclub in Padua te geven. Tijdens het snoeken op diverse grote visvijvers van de visclub van Padua, zag ik met eigen ogen hoe er naast snoeken die er uit zagen als onze Hollandse snoeken ook snoeken met de typisch Italiaanse tekeningen gevangen werden.
Mijn gastheer wist me te vertellen dat dit de oorspronkelijke snoeken van deze regio waren en dat men steeds meer het type dat wij zo goed kennen, kweekte en uitzette. Waarom juist dit voor ons normale type werd gekweekt, heb ik toen niet gevraagd. Mijn Italiaanse snoekmaten Bruno Cassotti en Gabriele Gnutti hadden ook eigen viswater en zelfs een eigen broedhuis om jonge snoek, type Esox lucius, op te kweken. Juist dit uitzetten van dit eigenlijk vreemde snoekbroed is de reden dat biologen uit Nieuw-Zeeland samen met collega’s van de Universiteit van Perugia dit onderzoek gestart zijn. Men was en is namelijk bezorgd dat de oorspronkelijke soort echt Italiaanse snoeken door kruisingen gaat verdwijnen, noem het maar een vorm van faunavervalsing.
Voor dit onderzoek heeft men snoeken uit geheel Europa, Canada en zelfs China als onderzoeksmateriaal genomen en dan zie je uiterlijk al de nodige verschillen. De meeste Europese snoeken laten een uiterlijk met z.g. ronde vlekken zien en bij de originele Italiaanse snoeken zien we meer strepen die dan ook nog verticaal, diagonaal en horizontaal kunnen lopen. Het onderzoek van het DNA gaf behoorlijke verschillen tussen onze snoeken en hun Italiaanse neven en nichten. Een ander kenmerkend verschil was het aantal schubben op de zijlijn. Bij onze Esox lucius vinden we 125 tot 148 schubben op de zijlijn. Bij de Esox flaviae zijn dat er beduidend minder: 101 tot 115 stuks.
Waar komt de naam Esox flaviae vandaan?
In America en Canada wordt Esox lucius door iedereen Northern Pike genoemd en de schrijvers van dit rapport noemen deze Esox flaviae vooral de Southern Pike. De naam flaviae is de 2e naamval van het woord Flavia, dus van Flavia en dat was de naam van de eerste vrouw van de Flavia Dynasty waar keizer Titus Flavius lid van was en zijn moeder en zuster hadden de naam Flavia. De natuurkundig Plinius de Oudere, geboren in het jaar 23 en gestorven in 79, schreef een soort encyclopedie met de naam Naturalis Historia die hij aan keizer Titus Flavius opdroeg. De naam flaviae laat dus de Latijnse afkomst van deze snoek zien maar de algemene roepnaam blijft Southern Pike. Er zijn in Italië nog enkele meren waar deze Southern Pike nog vrij exclusief voor komt en het meer van Trasimeno is er een van. Het is een Nationaal park geworden waarvan 2 gedeelten tot Natura 2000 gebied verklaard zijn.
Kan de Southern Pike ook naar ons komen?
Door het uitzetten van Esox lucius in veel Italiaanse wateren komen er al meer hybriden die zich vaak ook nog weer kunnen voortplanten en de vraag wordt al gesteld of het mogelijk is dat deze Southern Pike ook onze kant op komt. Er zijn al exemplaren van Esox flaviae gesignaleerd in de rivier de Donau en we weten ook dat er door het vrij nieuwe Donau-Rijn Kanaal in Beieren nieuwe vissoorten naar het noorden migreren. Ik stel deze vraag vooral omdat ik de laatste jaren foto’s van enkele mooi getekende snoeken die doen denken Southern Pike voor mijn archief gekregen heb. De al eerder gepubliceerde marmersnoek van oud-SNB voorzitter Jouke Jansma is daar een prima voorbeeld van. Ik heb nog een paar foto’s van mooi getekende snoeken en zal die samen met een paar Italiaanse exemplaren bij dit artikel gebruiken.
Als mijn geheugen me niet in de steek laat, is er vorig jaar of nog een jaar eerder in het blad “Rovers” een artikel verschenen over mooi getekende grote Italiaanse snoeken. Ik heb net in de stapel oude `Rovers` gesnuffeld maar kan het desbetreffende nummer niet vinden, jammer dan. Ik had en heb het vermoeden dat men dan een aantal mooie vrouwelijke exemplaren van Esox flaviae kan bewonderen want dat ze er mooi uitzien, daarover zijn alle snoekvissers het eens. Ook vond ik nog een foto van een marmerachtig getekende snoek uit Amerika die eerst in de vrieskist bewaard is en later door een preparateur opgezet is.
In Amerika wist en weet men nog steeds niet wat voor snoek dit is maar men vermoedt en of andere kruising. In ieder geval is het een rare snoe(k)shaan. Met deze opmerking ben ik aan het einde van deze artikelenserie gekomen. Bedankt nogmaals iedereen die een reactie(s) gegeven heeft en ik ben net als jullie nieuwsgierig naar het onderwerp van een volgend artikel, nog effe geduld graag!
Vanaf vrijdag 24-05-2013 verschijnt er wekelijks een nieuwe serie van Jan Eggers “100 jaar snoeken in Nederland” hier op Roofvisweb.nl.
Heb je de vorige afleveringen van Jan Eggers gemist? Klik dan op deze LINK!
Mocht je vragen of opmerkingen hebben stel ze op ons Roofvisweb Forum!
Jan Eggers