Woensdag 14 december is het rapport ‘Van aal tot zalm tussen zoet en zout’ verschenen. Het is een omvangrijke studie naar de visstand in en om het Haringvliet vóór de aanleg van de Haringvlietdam. Naast een historisch overzicht geeft dit rapport ook een doorkijk naar de te verwachten effecten van het kierbesluit.
In 2018 gaan de Haringvlietsluizen op een kier. Door het openzetten van een aantal schuiven in de Haringvlietdam ontstaat een meer natuurlijke overgang tussen de zee en het nu zoete Haringvliet. Het Haringvliet is de monding van de Rijn en Maas. De kier zal een positieve invloed hebben op het ecologisch functioneren van een van de grootste riviersystemen van Europa. Het meest in het oog springend zal het effect op riviertrekvissen zijn.
Steur, zalm en haring
De Haringvlietdam is nu nog een muur waartegen vissen hun neus stoten. Weliswaar kunnen vissen tijdens het spuien van het rivierwater naar de zee wel van zoet naar zout zwemmen, maar de weg terug is vrijwel onmogelijk. Zoetwatervissen die naar buiten spoelen in de zee kunnen niet terug en zijn ten dode opgeschreven. Vissoorten die leven op zee maar zich voortplanten in het zoete rivierwater, zoals de steur, zalm en fint kunnen nu niet de rivier opzwemmen richting hun paaigronden.
Kraamkamer
Uit het rapport blijkt hoe belangrijk het Haringvliet ooit was voor de visstand. Door de variatie in stroomsnelheid, rivierafvoer, watertemperatuur en zoutgehaltes voldeed het aan de specifieke eisen van tientallen vissoorten. Het was ook een belangrijke kraamkamer voor vissen. Omdat het er in het verleden wemelde van de jonge haring dankt het water zelfs zijn naam aan deze vissoort.
Nieuwe situatie
‘Van aal tot zalm tussen zoet en zout’ laat zien dat de sterkste veranderingen in de visstand ruim voor de afsluiting van de dam in 1971 hebben plaatsgevonden. Door verstuwing, kanalisatie, bevolkingsgroei, watervervuiling, industrialisatie en de intensieve visserij op met name steur, zalm en elft raakte het rivierengebied en de visstand in verval. De voltooiing van de Haringvlietdam, waarmee er een harde scheiding kwam tussen zee en rivier, was de laatste druppel voor de teloorgang van de trekvissen. Daar komt verandering in met het op een kier gaan van de Haringvlietsluizen. Daarmee krijgen we de oorspronkelijke, ongestoorde natuurlijke situatie niet terug, maar het is wel een belangrijke stap naar een meer gevarieerde visstand en een dynamische delta.
Droomfondsproject Haringvliet
Het rapport is ontwikkeld als activiteit van het Droomfondsproject Haringvliet. Met steun uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij bouwen ARK Natuurontwikkeling, Natuurmonumenten, Sportvisserij Nederland, Staatsbosbeheer, Vogelbescherming Nederland, Rijkswaterstaat en het Wereld Natuur Fonds aan een natuurlijker Haringvliet. Dit om de dynamiek van deltanatuur, trekvissen en –vogels ruim baan te geven, waar ook mensen van kunnen genieten.
Lees hier het rapport “van aal tot zalm tussen zoet en zout”.(pdf)
